Hoe BAM hein inzet voor sociale veiligheid

BAM werk al sinds jaar en dag met hein aan het veiligheidsbewustzijn onder de medewerkers. In de meeste bedrijfsonderdelen is het dus volstrekt normaal als zij naar ‘hein’ of ‘guus’ verwijzen als de – fysieke – veiligheid in het geding is.

Maar BAM is een koploper, die het voortouw neemt op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Oók als het gaat om sociale veiligheid. Daarom werd besloten om hein ook daarvoor in te zetten. Samen organiseerden we een serie ‘gedragslabs’, waarin we de BAM-medewerkers uitdaagden om met elkaar in gesprek te gaan.

In dit artikel lees je hoe dat ging. We laten vijf BAM-medewerkers aan het woord, die ieder vanuit hun eigen ervaring terugblikken.

1. De Director SHEQ
Hans Wentink

Natuurlijk mag je van het grootste bouwbedrijf van Nederland verwachten dat het thema’s als veiligheid en sociale veiligheid serieus neemt. Op gebied van veiligheid trekt BAM ook al alles uit de kast. Op het gebied van veiligheidsdilemma’s, elkaar aanspreken en streven naar permanente verbetering doet het dat met hein.

Maar om die aanpak dan maar door te trekken naar sociale veiligheid? Werkt dat wel?

We gingen erover in gesprek met Hans Wentink, Director SHEQ (Safety, Health, Environment and Quality).

“Voor mij is het hein-programma – of veiligheidsbewustzijn in het algemeen – niet per se gekoppeld aan veiligheid. Het gaat vooral om gedrag. Om de keuzes die we maken. En om de vraag hoe we onszelf en elkaar kunnen helpen om de juiste keuzes te maken.”

“Ik zie onze aanpak meer als werken aan een ‘mindset’: een manier van denken en doen die ons helpt om op allerlei gebieden die juiste keuzes te maken. Bij fysieke veiligheid gaat het dan bijvoorbeeld om: wel of geen veiligheidsmaatregelen nemen bij een klus onder tijdsdruk. Bij sociale veiligheid kun je denken aan: spreek ik die collega wel of niet aan als die een ander onplezierig benadert? En zo nee, waarom eigenlijk niet?” 

“Als we dat structureel kunnen ombuigen, maken we met z’n allen reuzenstappen. Op het gebied van fysieke veiligheid doen we dat dus al met hein. Wat mij betreft volgt sociale veiligheid op dezelfde manier, maar ook thema’s als kwaliteit, duurzaamheid en compliance.”

2. De Change Manager
Marjan Blaauw

BAM werkt al jaren met het hein-team samen om het veiligheidsbewustzijn te vergroten. Onderdeel daarvan zijn de ‘guus gedragslabs’: workshops waarin medewerkers de psychologie achter gedrag beter leren begrijpen, zodat ze makkelijker met specifieke veiligheidsdilemma’s om kunnen gaan. 

‘Gedragslab’: dat klinkt interessant. Maar is het wel praktisch genoeg?

Als iemand binnen BAM dat kan weten, is het Marjan Blaauw. Als Change Manager is zij medeverantwoordelijk voor de uitrol van het hein-programma.

“Het is hartstikke praktisch! Het is namelijk niet zo dat in deze ‘labs’ de theorie leidend is. Het vertrekpunt is namelijk altijd een veelgehoorde uitspraak als: het-is-maar-een-grapje. Of: je-kunt-tegenwoordig-ook-niks-meer-zeggen. Deze ‘guzen’ onderzoeken we tijdens de gedragslabs.”

“Want… wat zit daar nou achter? Waarom zegt iemand dat? En hoe kun je dat ombuigen naar – in dit geval – sociaal veilig gedrag? Dáár gaan de gedragslabs over. Met inzichten uit de psychologie, maar vooral op basis van de praktijkervaringen van de deelnemers, die worden weergegeven in herkenbare cartoons.”

“We voeren daarbij veelal het gesprek over het ‘grijze gebied’. Want de regels kennen we allemaal wel. Maar hoe zit het met dat onbeschreven gebied, waar de één net iets anders over denkt dan de ander? Wat de één bedoelt als een grap, ervaart een ander misschien als ongepast. Hier met elkaar het gesprek over voeren is heel interessant. Én nodig, want zo leer je elkaar begrijpen.”
 

3. De Compliance Manager 
Cynthia Martin

BAM heeft een rijk scala aan sociale programma’s voor zijn medewerkers. Zo is het bedrijf aangesloten bij “Hee, ben jij oké?”, een initiatief voor sociale veiligheid, diversiteit en inclusiviteit in de bouw-, infra- en installatiesector.

Maar wacht eens, kan dat wel: twee van die programma’s naast elkaar? 

We vroegen het aan Compliance Manager Cynthia Martin, tevens deelnemer aan een van de gedragslabs.

“Ja, die twee programma’s gaan uitstekend samen. Sterker nog: waar “Hee, ben jij oké” vooral het bewustzijn vergroot, hebben we met hein een heel praktisch hulpmiddel – een ‘taal’ – om de stap van bewustwording naar concrete actie te zetten. Je wordt door hein aan het denken gezet, maar het is opeens ook veel makkelijker om het gesprek met elkaar aan te gaan.”

“Wat me tijdens het gedragslab opviel, was hoe makkelijk mensen zich openstelden. De cartoons en de humor hielpen daarbij enorm. En dat terwijl we het hebben over een thema dat mensen tot op het bot kan raken.”

“Bij fysieke veiligheid realiseren we ons allemaal dat de schade groot kan zijn als iemand naar zijn of haar guzen luistert. Bij sociale veiligheid kan die schade minstens zo groot zijn, maar onzichtbaar blijven. Daarom is het zo belangrijk dat we echt naar elkaar omkijken én dat gesprek aangaan. Met hein hebben we daarvoor een heel laagdrempelig middel in huis.”
 

4. De deelnemer (1)
Dimitri Tsolakidis

BAM staat bekend als een werkgever die alle ruimte biedt aan ‘soft skills’: programma’s, campagnes en trainingen te óver. Veiligheid neemt daarbij een belangrijke plaats in – logisch voor een bouwbedrijf. 

Maar nu dus ook een gedragslab over sociale veiligheid. Wordt het niet een beetje veel van het goede?

Integendeel, aldus Afdelingsmanager Contracten Dimitri Tsolakidis. 

“Ik juich die benadering ontzettend toe. Als grootste bouwbedrijf van Nederland ben je de maatschappij in het klein. En als zich in de maatschappij belangrijke ontwikkelingen voordoen, moet je daarin mee. Het liefst proactief. Goed voor de onderlinge samenwerking, maar uiteindelijke ook voor het bedrijfsresultaat.”

“Ik was al fan van het hein-programma. Wat ik er plezierig aan vind, is dat je een ander ‘in de derde persoon’ kunt aanspreken. Niet jij zegt iets over de ander, maar hein. Dat maakt het makkelijker. Al zijn we op het gebied van fysieke veiligheid natuurlijk al een stuk verder dan op sociale veiligheid. Dat helpt ook.” 

“Uitstekend dus dat we hein nu doortrekken naar sociale veiligheid. Want uiteindelijk doe je hetzelfde: je ‘bevraagt’ je eigen dillema’s en leert elkaar aanspreken. Daarom denk ik dat de stap naar hein en sociale veiligheid niet zo groot is. Dus kom maar op met die extra trainingen, haha!” 
 

5. De deelnemer (2) 
Cees Pas

Een centraal thema tijdens de recente gedragslabs was het ‘bystander effect’. Het draait bij sociale veiligheid immers niet alleen om de ‘dader’ en het ‘slachtoffer’, maar ook om de rol van de omstanders.  

De centrale vraag daarbij: wat gebeurt er in ieders hoofd? En hoe kun je met die inzichten de sociale veiligheid vergroten?

Een van de deelnemers was Senior Adviseur Installatietechniek Cees Pas. Hij vond het een openbaring hoe de Disrupt-Then-Reframe posters de deelnemers een kijkje in elkaars hoofd gaven, ook in dat van de ‘omstander’.

“Op papier is het simpel: als je elkaar begrijpt, hou je eerder rekening met elkaar: als ‘dader’ en ‘slachtoffer’, maar ook als collega die erbij staat als het even ongemakkelijk wordt. Maar ik loop inmiddels lang genoeg mee om te weten dat het zo simpel niet is.”

“En eerlijk is eerlijk: het was in het begin van het gedragslab best aftasten. We kenden elkaar ook niet allemaal. Des te bijzonderder was het dat aan het einde iedereen ontzettend open was. De humor heeft daar zeker aan bijgedragen. Zo zie je dat je een heel serieus onderwerp toch ‘luchtig’ kunt benaderen.”

“De opdracht met de ‘Loesje-posters’ was een geweldige vondst. Allereerst doordat je zelf aan het denken werd gezet: wat gebeurt er eigenlijk in mijn hoofd: als potentiële ‘dader’, ‘slachtoffer’ of collega? Maar óók door het bespreken daarvan. Zo leer je elkaars verhalen kennen én begrijpen. En dat is cruciaal bij sociale veiligheid. Want begrijp je elkaar, dan hou je ook sneller rekening met elkaar én ga je makkelijker met elkaar in gesprek.”
 

Hoe is het gedrag in jouw organisatie?

​Loop je aan tegen structureel gedrag dat écht een keer anders moet? Lukt het bijvoorbeeld maar niet om sociale veiligheid goed te verankeren? Vraagt de fysieke veiligheid om extra aandacht? Of wil je kwaliteit, compliance of je kernwaarden beter 'tussen de oren' krijgen?

Bel of mail ons gerust, dan weet je snel of hein daarin iets kan betekenen:
 
024 - 73 70 269
info@mijnhein.nl